Hollanda mahkeme kararınız Türkiye’de uygulanabilir mi?
Hollanda ve Almanya’daki (diğer AB ülkeleri de dahil olmak üzere) mahkeme kararları Türkiye’de tanınabilir ve tenfiz edilebilir mi?
Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve icrası, uluslararası hukuki iş birliğini kolaylaştırmak ve sınırların ötesinde adaletin sağlanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Türkiye’de, birçok başka yargı alanında olduğu gibi, bu süreç, egemenlik ve nezaket prensiplerini dengelemeyi ve etkili sınır ötesi anlaşmazlık çözümüne olan ihtiyacı gözeterek belirli yasal hükümlerle yönetilir. Öte yandan, Türkiye’de sadece hukuk davalarına ilişkin kararların tanındığını ve tenfiz edildiğini belirtmek gerekir.
Türkiye’de mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi için şartlar var mı? Bu blogda okuyabilirsiniz.
Yabancı bir mahkeme kararının “tanınması” ve “tenfizi” nasıl tanımlanabilir?
Tanıma ve tenfiz süreci, yabancı mahkeme kararlarının diğer ülkede hukuken geçerli ve icra edilebilir hale getirilmesini içermektedir. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2014/196 Esas ve 2014/2410 Karar sayılı kararında da belirtildiği üzere,
“... Tanıma davası; yabancı bir mahkemeden bir hukuk davasına ilişkin olarak verilen ve verildiği mahkemenin tabi olduğu hukuk sistemi uyarınca kesinleşmiş olan mahkeme kararlarının Türkiye’de de “kesin delil” ve “kesin hüküm” teşkil etmesini sağlamaya yönelik davalardır.
…. Tenfiz davası ise; icra kabiliyetine sahip olan mahkeme kararlarının Türkiye’de de icra edilebilirliğini sağlamaya yönelik davalardır. Diğer bir deyişle tanıma davaları; yalnızca “kesin delil” ve “kesin hüküm” niteliği kazandıran davalar olup icra kabiliyeti kazandırma gücüne sahip değildir. Oysa tenfiz davaları; tanıma davalarının sağladığı etkilerin yanı sıra icra kabiliyetine de yol açar. …”
İki tanım birbirinden farklı olduğu için, uygulama koşulları da farklıdır.
Tanıma ve tenfiz başvurusu için herhangi bir koşul var mı?
Yabancı mahkemeler tarafından verilen kararların Türkiye’de tanınması ve tenfizi için, kararların Türkiye’deki kamu düzenine aykırı olmaması, kararı veren mahkemenin yetkili olması, kararın bir hukuk davasına ilişkin olması ve kararın kesin ve nihai olması gibi belirli koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Bu açıdan bakıldığında, Türkiye’de hukuk davaları dışındaki kararların tanınması veya tenfizi söz konusu değildir. Örneğin, ceza davalarının şahsi kısmına ilişkin bazı özel hukuk kararları hariç, ceza ve idari davalara ilişkin kararlar Türkiye’de tanınamaz ve tenfiz edilemez.
Tanıma veya tenfiz davalarında davanın esasının incelenmesi mümkün müdür?
Tanıma veya tenfiz ister talep ister dava olarak nitelendirilsin, karşılaştırmalı hukukta yer alan revizyon yasağı kapsamında mahkemenin dosyanın esasına ilişkin herhangi bir inceleme yapma yetkisi bulunmamaktadır. Mahkeme sadece tanıma veya tenfiz bağlamında mevzuatın aradığı şartlar kapsamında inceleme yapabilir.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin Başvuru No: 2016/22640, Karar No: 2018/9156 sayılı kararında belirtildiği üzere, “Dava; yabancı mahkeme tarafından verilen iştirak nafakasının tanınması ve tenfizine ilişkindir. Önemle vurgulanmalıdır ki, tenfiz hâkiminin yabancı mahkeme ilamının maddi hukuk bakımından doğruluğunu inceleme ve değerlendirme yetkisi yoktur. Bu yasak çerçevesinde, tenfiz hakiminin ilamda mevcut olan bir gerekçeyi inceleyip değerlendirmesi de söz konusu olamayacağı gibi verilen hükmü değiştiremeyecektir.
Türkiye’de tanıma ve tenfizin yasal dayanağı ve ilgili mevzuat nedir?
Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir. Bu kanun, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizine ilişkin genel usul ve esasları düzenlemektedir.
Sonuç
Mevzuatın gerektirdiği şartları taşımaları kaydıyla, mahkeme tarafından verilen kararların Türkiye’de tanınması ve tenfiz edilmesinin önünde herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.
Sorusu olan?
Bu blog veya tanıma ve tenfizle ilgili diğer konular hakkında sorularınız mı var? Lütfen uzmanlarımızdan biri olan Bayan Willeke Krieger (krieger@tlcadvocaten.nl) ile iletişime geçmekten çekinmeyin. Ayrıca bize +3153-3033000 (Enschede) veya +31523-745640 (Hardenberg) numaralı telefonlardan ya da info@tlcadvocaten.nl adresinden ulaşabilirsiniz.
Leest u deze blog liever in het Nederlands? Klik dan hier.
Do you prefer to read this blog in English? Then click here.